༄༅།།བོད་གསར་པ་ཡང་དག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་པ།

     གཉིས་པ། བོད་གསར་པ་ཡང་དག་པའི་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་པ།
     1949ལོར་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་རྗེས་བོད་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད། 1951ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་བོད་ནས་མཐར་སྐྲོད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གཏོང་རྒྱུར་ཆ་རྐྱེན་གཏོད་ཡོད། 1959ལོར་བོད་དུ་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་ནས་ལོ་བརྒྱ་གྲངས་རྒྱུན་མཐུད་བྱས་པའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་དེ་ནས་བཟུང་མེད་པ་བཟོས་པ་རེད། 1965ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་རེད། 1978ལོའི་རྗེས་ཀྲུང་གོས་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་པ་རེད། དུས་རབས་21པར་སླེབས་པ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དེ་མྱུར་བགྲོད་ལམ་བུའི་ཐོག་བསྐྱོད་ནས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་སྒོ་ཀུན་ནས་སྐྲུན་པའི་ཐད་འཕེལ་རིམ་གསར་པ་བྱུང་ཡོད། ལོ་60ལྷག་ཙམ་འཛུགས་སྐྲུན་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་རིམ་བཞིན་འཚོལ་ཞིབ་ཐུབ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཕན་ཚུན་འོད་མདངས་འཕྲོ་རེས་བྱེད་པའི་བོད་གསར་པ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱི་མིག་ལམ་དུ་མངོན་ཡོད།
     —— བོད་གསར་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགྲོ་ལམ་ནི་ཀྲུང་ཧྭའི་མི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་སྒྲིལ་ཆེན་པོའི་འགྲོ་ལམ་ཡིན་པ།
     ཉེ་རབས་ནས་བཟུང་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་བཙན་འཛུལ་འོག་བོད་ལ་ཀྲུང་ཧྭའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཆེ་མོའི་ནང་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཀྲུང་ཧྭའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཆེ་མོའི་ནང་ནས་ཁ་བྲལ་བའི་ལས་དབང་གཉིས་ཀྱི་གདམ་ག་འཕྲད་ཡོད། དབྱིན་ཇི་མི་སེར་སྤེལ་མཁན་གྱིས་1888ལོ་དང་1904ལོར་བོད་དུ་དྲག་ཆས་བཙན་འཛུལ་སྔ་རྗེས་སུ་ཐེངས་གཉིས་བྱས་ནས་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་ཀྲུང་གོའི་ཆིང་རྒྱལ་རབས(1644ལོ་ནས་1911ལོར་བར)སྲིད་གཞུང་ལ་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་ཆིངས་ཡིག་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་བཞག་ཏུ་བཅུག་ནས་བོད་དུ་དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆ་འབོར་ཆེན་ཐོབ་ཡོད། ཆིང་རྒྱལ་རབས་བསྣུབས་རྗེས་དབྱིན་ཇི་མི་སེར་སྤེལ་མཁན་གྱིས་བོད་དུ་ཁ་ཕྲལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་སྐྱེད་སྲིང་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས“བོད་རང་བཙན”གྱི་གནད་དོན་བཟོས་ཡོད། 1949ལོར་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་རྗེས་བོད་ཀྱི་གོང་རིམ་ཁ་ཕྲལ་གཏོང་མཁན་དང་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་དུས་ཚོད་དམ་འཛིན་གྱིས“བོད་རང་བཙན”ཇུས་འགོད་བྱས་ནས་བོད་འདི་ཉིད་ཀྲུང་གོ་ནས་ཁ་ཕྲལ་གཏོང་རྒྱུའི་ལྐོག་ཇུས་བཤམས་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་དོན་དངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གཞིར་བཟུང་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་བའི་བྱེད་ཕྱོགས་སྤྱད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་དང་མངའ་ཁོངས་ཆ་ཚང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུའི་སེམས་ཐག་བཅད་ཡོད། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་སོགས་ལས་རིགས་ཁག་གི་བོད་རིགས་རྒྱལ་གཅེས་མི་སྣས་ཀྱང་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་རེ་འབོད་བྱས་ནས་ཀྲུང་གོ་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་བོད་དུ་ཕེབས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་བཏོན་ཡོད། 1951ལོའི་ཟླ་5ཚེས་23ཉིན་ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འཐུས་མིས《བོད་ཞི་བས་བཅིངས་བཀྲོལ་འབྱུང་ཐབས་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན》(གཤམ་དུ་བསྡུས་མིང《གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་པ》བརྗོད་རྒྱུ)བཞག་ནས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད། ཏཱ་ལ་སྐྱེ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པས་ཟླ་10ཚེས་24ཉིན་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་ཀྲུའུ་ཞི་མའོ་ཙེ་ཏུང་ལ་གློག་འཕྲིན་སྤྲིངས་ནས“བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་བོད་རིགས་གྲྭ་བཙུན་དང་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་བརྩི་བཀུར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་དང་དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་བོད་སྐྱོད་དཔུང་སྡེར་རྒྱལ་སྲུང་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་བོད་ནས་མཐར་སྐྲོད་བཏང་ནས་མེས་རྒྱལ་གྱི་མངའ་ཁོངས་བདག་དབང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རྒྱུར་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་བཤད་ཡོད།
     ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དེས་བོད་འདི་ཉིད་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་བཙན་འཛུལ་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འཆིང་རྒྱ་ལས་ཐར་ཏེ་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི“བོད་རང་བཙན”གྱི་ངན་ཇུས་ཐལ་བའི་རྡུལ་དུ་བརླགས་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཞིང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གསར་པའི་འོག་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་སྒྲིལ་ཆེན་པོ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དེས་ད་དུང་ཏཱ་ལ་དང་པཎ་ཆེན་དབར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལུས་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱུང་ནས་བོད་ནང་ཁུལ་གྱི་མཐུན་སྒྲིལ་ཆེན་པོར་སྐུལ་འདེད་ཐུབ་ཡོད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་རྗེས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱིས་བོད་དུ་ཡུན་རིང་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་པའི་དམིགས་བསལ་དབང་ཆ་ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་རིམ་བཞིན་མེད་པ་བཟོས་ཡོད། 1954ལོར། ཀྲུང་གོ་དང་རྒྱ་གར་དབར《ཀྲུང་གོའི་བོད་ས་གནས་དང་རྒྱ་གར་དབར་གྱི་ཚོང་འགྲུལ་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན》བཞག་ནས་དབྱིན་ཇིས་བོད་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་བཞག་པའི་རྒྱ་གར་གྱིས་རྒྱུན་འཛིན་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆ་མེད་པ་བཟོས་པ་རེད། 1956ལོར། ཀྲུང་གོ་དང་ནེ་པ་ལ་དབར《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང་ནེ་པ་ལ་རྒྱལ་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་དབར་གྱི་མཛའ་གྲོགས་འབྲེལ་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ་དང་དེ་བཞིན་ཀྲུང་གོའི་བོད་ས་གནས་དང་ནེ་པ་ལ་དབར་གྱི་ཚོང་འགྲུལ་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན》བཞག་ནས་བོད་ས་གནས་དང་ནེ་པ་ལ་དབར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལུས་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་རེད།
     དེ་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ཕྱེད་ཀ་ལྷག་ཙམ་རིང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་ཆེ་མོའི་ནང་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་དང་བློ་སེམས་གཅིག་མཐུན་དང་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱིས་འདྲ་མཉམ་དང་། མཐུན་སྒྲིལ། རོགས་རེས། ཞི་མཐུན་བཅས་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དང་། བོད་རིགས་དང་མི་རིགས་གཞན་དབར་འོ་ཆུ་འདྲེས་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཕན་ཚུན་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཡོད། མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་ནང་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་མཐའ་འཁོར་དུ་མཐུན་སྒྲིལ་དམ་ཟབ་བྱས་ཏེ་དཀའ་ངལ་དང་ཉེན་ཁ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཉམས་སད་ཐེག་ཐུབ་པ་བྱུང་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་སྒྲིལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རླབས་ཆེན་བསྐྱར་དར་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་འཕེལ་རིམ་ནང་། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་ཁབ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་དང་གཟི་བརྗིད་ལོངས་སུ་སྤྱད་ཡོད། 【1】  【2】  【3】  【4】  【5】  【6】