༄༅།།རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་
འདུ་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཐོག་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བརྡས་
ཐག་བཅད་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་། 2023ལོའི་ཟླ་9ཚེས་1ཉིན་ནས་
བཟུང་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ།

   འདི་ག་ཚགས་པར་གྱི་གསར་འགོད་པ། ཆི་ཡུས་ཁུན།
    གངས་རི་དང་། འཁྱཌ་རོམ། འཁྱཌ་ས་སོཌ་ལ་དམིཌ་བསལ་རང་བཞིན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་བླང་བྱ་བཏོན་པ།
    མཚོ་བོད་ས་མཐོར་སྔར་ནས་བཟུང“ས་གོ་ལའི་གླིང་སྣེ་གསུམ་པ”ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་ལ། གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད། གནམ་གྲུ་ནས་ཐང་ལ་བལྟས་ན་མུ་སྦྲེལ་གྱི་རི་ཚོགས་ཁ་བས་གཡོགས་ཏེ་ཧ་ཅང་བརྗིད་ཉམས་ལྡན།
    “མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་འགལ་བ་གཙོ་བོ་དང་། དམིགས་བསལ་གྱི་གནད་དོན། མངོན་གསལ་དོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ་རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་དང་མཚོ་རྩྭ་བྱེ་འཁྱགས་བཅས་ལ་སྡེབ་གཅིག་ཏུ་སྲུང་སྐྱོང་དང་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་བཅོས་སྐྱོང་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་དུས་མཚུངས་སུ་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་དམིགས་བསལ་དང་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནད་དོན་ལ་གཞིགས་ཏེ་དམིགས་སའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བྱེད་ཐབས་བཟོས་ཡོད”གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་ས་མཐོའི་འཁྱགས་ས་ནི་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་སོགས་ལ་དམིགས་བསལ་རང་བཞིན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་བླང་བྱ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བཏོན་པ་དང་འབྲེལ་གཏན་འབེབས་ཀྱང་བྱས་ཡོད་ཅེས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་ཁྲིམས་ལུགས་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་གྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཙང་ཐེ་ཝེ་ཡིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་རེད།
    “གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་སོགས་ལ་གནམ་གཤིས་དྲོ་གྲང་སྙོམས་པ་དང་སྐྱེ་ཁམས་དོ་སྙོམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ནུས་པ་ལྡན་ཡོད། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་སའི་སྐྱེ་དངོས་མ་ལག་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཕོག་སླ་བ་མ་ཟད། ས་ཁུལ་ཁག་གཅིག་ཏུ་ད་དུང་ལུགས་མཐུན་མིན་པའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་གསར་སྤེལ་བྱེད་སྤྱོད་ཀྱང་གནས་ཡོད། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཚབས་ཆེར་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་མཚོ་བོད་ས་མཐོར་གཏོར་བརླག་ཕོག་པའི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་སླར་གསོའི་དཀའ་ངལ་སྔར་བཞིན་ཆེ་ཙམ་ལྡན་ཡོད། དེར་བརྟེན། གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་སོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་རང་བཞིན་ལ་སྲུང་སྐྱོང་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བྱེད་པར་དངོས་ཡོད་ཀྱི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་ལྡན་ཡོད”ཅེས་ཝུའུ་ཧན་སློབ་ཆེན་ཁོར་ཡུག་བཅའ་ཁྲིམས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་དགེ་རྒན་ཆེ་མོ་བ་ཁྲེན་ཧའེ་སུང་གིས་བརྗོད།
     མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། འཁྱགས་རོམ་ཆེ་གྲས་དང་འཁྱགས་རོམ་ཆུང་བའི་ཚོམ་སོགས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་དམར་ཐིག་ནང་བཅུག་ནས་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་གཙོ་བོར་རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམས་ནས་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཏེ་མིའི་གཏོར་བཤིག་ལ་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་པ། འཁྱགས་ས་ཁུལ་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཁོངས་གཏན་འཁེལ་བྱས་ནས་ལོ་མང་གི་འཁྱགས་ས་ཁུལ་དང་དུས་ཚིགས་རང་བཞིན་གྱི་འཁྱགས་ས་ཁུལ་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ལོ་མང་གི་འཁྱགས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་ཐད་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ནས་ལོ་མང་གི་འཁྱགས་ས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཆར་འགོད་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ། དོ་དམ། གློག་འདྲེན་གློག་སྒྱུར་སོགས་ཀྱི་འདུ་འགོད་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་ལ་ཞིབ་མཆན་ནན་པོ་འགོད་པ་སོགས་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་སའི་སྲུང་སྐྱོང་ལ་དམིགས་སའི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་འབེབས་རབ་དང་རིམ་པ་བྱས་ཡོད།
    གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་སའི་འགྱུར་ལྡོག་ལས་ས་ངོས་ཀྱི་ཆུ་དཔྱད་དང་། ས་རླུང་དབར་གྱི་ཐཱན་བརྗེ་རེས། གྲང་ཁུལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག མཐོ་གྲང་སྔོ་ཁེབས་དང་ས་ངོས་མཛེས་ལྗོངས་སོགས་ཚང་མར་ཤུགས་རྐྱེན་གལ་ཆེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད། བཅའ་ཁྲིམས་དེས“སྐྱེ་ཁམས་ཉེན་ཁ་སྔོན་འགོག་དང་ཚོད་འཛིན”བྱེད་པར་ཆེད་དུ་ས་བཅད་གཅིག་བཟོས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་དེའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཤུགས་རྐྱེན་ལ་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་སོགས་ཐད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་སྔོན་དཔག་མ་ལག་འཛུགས་པ། སྐྱེ་ཁམས་ཉེན་ཁའི་སྙན་ཞུ་དང་ཉེན་བརྡའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་ཁ་གསལ་བཟོས་པ་དང་དུས་མཚུངས་སུ་གངས་རི་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་ས་བཞུས་ནས་ས་ཁོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་ཉེན་ཁའི་དཔྱད་དཔོག་ཀྱང་བྱ་རྒྱུའི་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་རེད།
    “བྱེད་ཐབས་འདི་དག་གིས་རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་དང་ཐ་ན་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་དབྱེ་འབྱེད་དང་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུར་ཕན་པ་དང་། ལེགས་སྒྲིག་འོས་འཚམ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཏན་ཏིག་ནུས་ལྡན་ལ་བརྟེན་ནས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཆུང་དུ་གཏོང་བ་དང་དེར་ཁ་གཏད་ནུས་ལྡན་གཅོག་རྒྱུ་མ་ཟད། ཁྲིམས་སྐྱོང་གི་བྱེད་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ལ་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུའང་རེད”ཅེས་ཁྲེན་ཧའེ་སུང་གིས་བཤད།
     ཡུལ་སྐོར་དང་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ལུས་རྩལ་ཁྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ།
    ད་ལོའི“ལྔ་གཅིག”གུང་གསེང་རིང་ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་རི་འཛེག་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་ཉི་ཤུ་པ་ལྷ་སར་འཚོགས་ཤིང་། དེའི་ནང་རི་འཛེགས་པ་དང་། གངས་ཤུད་གློད་པ། རྐང་ཐང་མར་བསྐྱོད་པ། རྐང་འཁོར་བཞོན་པ་སོགས་རི་ཁུལ་གྱི་ལུས་རྩལ་སྣ་ཚོགས་ཚུད་ཡོད་པས་རྒྱལ་ཡོངས་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ལུས་རྩལ་ལ་དགའ་པོ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཡིད་དབང་བཀུག་ཡོད།
    སྐབས་འདིའི་རི་འཛེག་ཚོགས་ཆེན་རིང་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་བྱེད་སྒོའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཁས་ལེན་མིང་རྟགས་འགོད་པའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས་ཚང་མས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལག་ལེན་པ་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་པ་བྱེད་རྒྱུའི་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་པ་རེད། བྱེད་སྒོའི་ནང་ཞུགས་མཁན་གྱིས་རི་འཛེག་བྱེད་སྒོའི་རིང་ཐོན་པའི་གད་སྙིགས་དག་རང་ཉིད་ཀྱིས་འཁྱེར་བ་དང་གཅིག་སྡུད་ཐུམ་སྒྲིལ་བརྒྱབ་ནས་གཙང་སེལ་བྱས་པ་རེད།
     མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ཡུལ་སྐོར་དང་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ལུས་རྩལ་ལས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་གནད་དོན་ལ་ཉིན་རེ་ལས་མ་འདས་པར་དོ་ཁུར་ཐོབ་ཡོད། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཕྱོགས་མང་པོ་ནས་དེའི་ཐད་གཏན་འབེབས་བཟོས་ཡོད།
    ཡོན་ཅེ་ཡིས། བཅའ་ཁྲིམས་ནང་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ཡུལ་སྐོར་དང་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ལུས་རྩལ་སོགས་བྱེད་སྒོ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་དེའི་ནང་ཞུགས་ཚེ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་དང་ཤེས་དཔལ་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཚད་གཞིར་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད། ས་ཁོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དང་རི་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ལུས་རྩལ་སོགས་ཀྱི་དོ་དམ་ཚོད་འཛིན་དང་ཚད་ལྡན་གྱི་བླང་བྱ་དང་མཐུན་དགོས་པ་དང་། རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་དང་རྩྭ་ཐང་གི་སྔོ་ཁེབས་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བ་དང་། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྔོན་པ་དང་རྩི་ཤིང་སྔོག་འཐུའི་རིགས་གཏན་འགོག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་གང་བྱུང་དུ་དབྱུག་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཆད་པ་གཅོད་སྲོལ་ཁ་གསལ་བཟོས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།
   “མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་སྒོའི་ནང་ཐོན་པའི་ཁྲིམས་འགལ་བྱེད་སྤྱོད་ལ་མི་སྒེར་དང་ཚན་པར་དབྱེ་ནས་ཆད་པ་གཅོད་རྒྱུ་དང་ཁྲིམས་འགལ་བྱེད་སྤྱོད་ལ་ཆད་པ་གཅོད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་རེད” རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་དང་རྩྭ་ཐང་གི་སྔོ་ཁེབས་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའམ་ཡང་ན་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་གནས་ཀྱིས་གཙོ་གནད་ཐོག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྔོན་པ་དང་རྩི་ཤིང་སྔོག་འཐུ་བྱེད་པར་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཆད་པ་ནན་པོ་གཅོད་རྒྱུ་རེད་ཅེས་ཁྲེན་ཧའེ་སུང་གིས་བརྗོད།