༄༅།།བོད་ཀྱིས་བྱེད་ཐབས་སྣ་མང་སྤྱད་ནས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ།

    ཤང་ཀང་དུ་ལོག་ནས་ཉིན་མང་པོ་སོང་མོད། ལོ་75ལ་སླེབས་པའི་གྲོང་མི་ལེང་ཁྲུའོ་ཐིང་ད་དུང་མི་རིང་བའི་གོང་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་ལ་བསྐྱོད་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཕྱིར་དྲན་བྱེད་བཞིན་མཆིས།

    འདི་ལོའི་ཟླ་2ཚེས་19ཉིན། “ལྷ་ས—ཁྲེང་ཏུའུ་ཐན་ཧྥུའུ—ཤང་ཀང”བར་གྱི་དུས་གཏན་གནམ་གྲུ་ཐོག་མ་ཤང་ཀང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་ཐང་དུ་བབས་པས། ལྷ་ས་ནས་ཤང་ཀང་བར་གྱི་མཁའ་ལམ་ཐོག་མ་དངོས་སུ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་མཚོན་ཡོད། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་ཉམས་ལེན་བྱ་ཆེད། ལེང་ཁྲུའོ་ཐིང་གིས་ཆེད་མངགས་གནམ་གྲུའི་སྤ་སེ་ཉོས་པ་རེད།

    “གནམ་འོག་ན་བོད་དང་འདྲ་བའི་ས་ཆ་སྐྱིད་པོ་དེ་འདྲ་དངོས་འབྲེལ་ཉུང་ཉུང་རེད། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་དང་ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་སུ་ལྟ་སྐོར་བྱས་རྗེས། བོད་ལ་ཡུལ་སྐོར་དུ་ཡོང་ཐེངས་དང་པོ་ཡིན་པའི་ལེང་ཁྲུའོ་ཐིང་གི་མཐོང་རྒྱ་སྔར་བས་ཆེ་རུ་སོང་ཞིང་། ཁོང་གིས། བོད་ལ་ད་དུང་ཡུལ་སྐོར་དུ་འགྲོ་འདོད་འདུག ངས་གྲོགས་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ད་ཐེངས་ཀྱི་བརྗེད་པར་དཀའ་བའི་ཡུལ་སྐོར་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཁོང་ཚོར་བཤད་པ་ཡིན”ཞེས་བརྗོད།

    སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས“རིག་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་མངོན་པར་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས”ཞེས་ནན་བཤད་གནང་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་བོད་ཀྱིས་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་དང་། ལོ་རྒྱུས་དང་མི་ཆོས་རིག་གནས། མི་རིགས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་བཅས་དང་མཉམ་འདྲེས་བྱེད་པ་དང་། ཁྱད་ལྡན་ཅན་དང་རྩེར་སོན་ཅན་གྱི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་དེ་དམངས་ཕྱུག་བོད་དར་གྱི་ཀ་རྟེན་ཐོན་ལས་ལ་འགྱུར་བར་བྱས་པ་རེད།

    རིག་གནས་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་རྩེར་སོན་གྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤུས་རྟགས་བཏོད་པ།

     ཟླ་3ཚེས་23ཉིན་གྱི་དགོང་མོ། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུའི་ངོགས་དང་། བུམ་པ་རིའི་འདབས། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་དངོས་ལྗོངས་ཟློས་གར་ཆེ་གྲས《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ》འཁྲབ་སྐོར་13པ་འཁྲབ་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། ས་གནས་ས་ཐོག་ནས་ལྟད་མོ་བ་ཚོའི་ཐལ་མོའི་རྡེབ་སྒྲ་དང་དགའ་འབོད་ཀྱི་སྒྲ་ཡང་ཡང་གྲགས།

    《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ》ལྟ་བར་ཐེངས་གཅིག་བསྐྱོད་རྒྱུ་ནི་ད་ཆ་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ལྷ་སར་གཱ་ཐོ་འགོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། 《འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོའི》ཟློས་གར་ལ་བརྟེན་ནས་ཟློས་གར་འཁྲབ་ཡུལ་ལྷ་སའི་ཚེ་མཆོག་གླིང་གྲོང་ཚོ་དེ་མི་རིགས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་ཁྲོམ་གཞུང་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་གླིང་དུ་གྱུར་ནས། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་རིག་གནས་བསམ་བཀོད་ཐོན་རྫས་གསར་སྤེལ་བྱས་ཏེ“ཟས་སྡོད་འགྲོ་གསུམ་དང་དེ་བཞིན་ཡུལ་སྐོར་དང་། ཉོ་སྒྲུབ། རོལ་རྩེད”བཅས་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཚགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་ཧྲིལ་པོ་བཏོད་ཡོད། འཁྲབ་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་འཁྲབ་སྟོན་དང་དེ་བཞིན་གླིང་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་3200ལྷག་ཙམ་ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་ནས་ཁྱོན་ས་གནས་དེ་གའི་གྲོང་མིར་གླ་ཆ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་5ཙམ་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད།

    རིག་གནས་ཀྱི་ནུས་པ་བཏོན་པ་ལས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བར་མཐོངས་གསར་པ་ཕྱེ་ཞིང་། 2024ལོར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་111.44ཟིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས་23.8%འཕར་བ་དང་། རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་6389.1ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས་15.81%འཕར་བ། ཡུལ་སྐོར་ལ་སྤྱིའི་འགྲོ་སོང་སྒོར་དུང་ཕྱུར་745.93བཏང་བ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས་14.5%འཕར་ཡོད་པ་རེད།

     ཁྲོམ་ར་ཕྱོགས་སྟོན་དུ་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་ཁུལ་ཁོངས་ཡོངས་དང་དུས་ཚིགས་ཧྲིལ་པོའི་ཡུལ་སྐོར་གྱི་བཀོད་པ་བཏོད་ཡོད།

    “དགུན་དུས་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་ལ་བསྐྱོད་ཚེ་Aརིམ་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ཚང་མར་རིན་མེད་ངང་ལྟ་སྐོར་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད” ན་ནིང་དགུན་ཁར་འཕྲིན་ཐུང་དེ་འདྲ་ཞིག་སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་ལམ་དུ་བསྐུར་རྗེས། ཚང་མས་བརྒྱུད་བསྐུར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ནས་འཛད་སྤྱོད་པའི་དོ་ཁུར་རྒྱ་ཁྱབ་ཐོབ་ཡོད། དགུན་དུས་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་མཁན་ཉུང་དུ་མི་འགྲོ་བ་དང་དབྱར་ཁར་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་བར་རྒྱུན་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད། བོད་ཀྱིས་ལོ་7བསྟུད་མར“དགུན་དུས་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པའི”བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས“བྱ་དགའི་ཁ་གསབ”ཀྱི་སྲིད་ཇུས་རབ་དང་རིམ་པ་བཏོན་ཏེ་ཡུལ་སྐོར་བ་དེ་བས་མང་བ་བོད་དུ་ཡོང་བའི་ཡིད་དབང་བཀུག་པ་རེད།

     ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་དེ“ས་ཆ་གཅིག་དང་དུས་ཚིགས་གཅིག”ནས“ཁུལ་ཁོངས་ཡོངས་དང་དུས་ཚིགས་ཧྲིལ་པོའི”བར་བསྒྱུར་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད་བོད་ཀྱིས་ས་ཁོངས་མཉམ་སྒུལ་མངོན་གསལ་དོད་དུ་གཏོང་བ་དང་། G318སོགས་བོད་ནས་འགྲོ་འོང་བྱེད་པའི་མ་ལམ་གཙོ་བོའི་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་མཐུད་མཐོ་རུ་བཏང་ནས། ཡུལ་སྐོར་བའི་ཕྱིར་སྐྱོད་ཀྱི་ཉམས་ལེན་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་བཏང་ཡོད། རྩེར་སོན་ཁྱད་ལྡན་མངོན་གསལ་དོད་དུ་བཏང་ནས“ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་འཛམ་གླིང་ཡང་རྩེའི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱི་འཁོར་གཏོང་ཡུལ་སྐོར་ལམ་བུ”དང་། “ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤྲོ་གསེང་གཏོང་བ” “ཆེས་མཛེས་པའི་གནམ་མཚོར་ཡུལ་སྐོར”སོགས་རྩེར་སོན་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་བཏོད་དེ“དགུན་དུས་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད”སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས་ཐོན་རྫས་མཁོ་སྤྲོད་མུ་མཐུད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་བཏང་བ་རེད།

    རིག་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་མངོན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་བོད་ཀྱིས་སྔར་བས་སྒོ་དབྱེ་དང་། བསྟུན་མཁས། གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པ་བཅས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་ས་མགྱོགས་མྱུར་གཏོད་བཞིན་ཡོད། འདི་ལོ་བོད་ཀྱིས་ཁྱད་ལྡན་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིང་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་རྩེར་སོན་གྱི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དང་། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཁྱམས་ར། ཡུལ་སྐོར་གྲགས་ཅན་རྫོང་ཁག་གཅིག་བཅས་བཏོད་དེ། ཡུལ་སྐོར་དེ་ལུས་རྩལ་དང་། ཞིང་ལས། འགྲིམ་འགྲུལ། ཚོང་ལས་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་དང་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། འདི་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ། རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་20%ཡན་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་འགྲོ་གྲོན་17%དང་16%ཡན་སོ་སོར་འཕར་རྒྱུའི་བརྩོན་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད།