༄༅།།རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་དན་ཚིག་གནས་དཔེ་བཟང་གི་འོས་མི།

     དབྱང་ཝུན་ཆིན། ཕོ། ཏུང་རིགས། 1932ལོའི་ཟླ་9པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ། མོ། བོད་རིགས། 1933ལོའི་ཟླ་10པར་སྐྱེས། ཀྲུང་གུང་ཏང་ཡོན། མི་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཟའ་ཟླ། ཁོང་གཉིས་ནི་ཧུའུ་ནན་ཞིང་ཆེན་ཤིན་ཧོང་ཏུང་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གི་རྒན་ཡོལ་ཞུས་པའི་སྨན་པ་ཡིན།
     “ཕ་ཡུལ་རི་ཁུག་ཏུ་སྨན་པ་དང་སྨན་དཀོན་པའི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་བའི”དམ་བཅའི་ཆེད་དུ་དབྱང་ཝན་ཆིན་བཟའ་ཚོ་གཉིས་པོས་པེ་ཅིང་དུ་སྡོད་པའི་གོ་སྐབས་བློས་བཏང་ནས་ཏུང་ཤང་དུ་གཞི་ཚུགས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྨན་པ་བྱས་ནས་ཤང་གྲོང་གི་གྲོང་ཚོ་ཁག་དང་ཏུང་རིགས་ཀྱི་རི་གྲོང་700ལྷག་ཙམ་དུ་བསྐྱོད་ནས་མི་མང་པོའི་ཚེ་སྲོག་བསྐྱབས་ཡོད། དུས་རབས་ཕྱེད་ཀའི་རིང་ཁོང་གཉིས་པོས་ན་གཞོན་སྐབས་ཀྱི་དམ་བཅའ་བསྒྲུབས་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་ལ་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པའི་བྱ་བ་ཡང་མང་པོ་བསྒྲུབས་ཡོད། ཁོང་གཉིས་པོ་ལོ་ན་མཐོ་ཡང་འབད་འབུངས་ལྷོད་མེད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་སྔར་བཞིན་ཉམས་མེད།
      1952ལོར་དབྱང་ཝུན་ཆིན་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་ལས་བྱེད་པའི་གསོ་སྦྱོང་མི་སྣར་བདམས་ཏེ་པེ་ཅིང་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་ཞོར་གཏོགས་སློབ་འབྲིང་དུ་འོས་སྐྱེལ་བྱས་པ་དང་། 1956ལོར་དབྱང་ཝན་ཆིན་པེ་ཅིང་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་དུ་ལས་གནས་བསྒྱུར་བར་བརྟེན་གསོ་རིག་སྦྱོང་བའི་འདུན་པ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ། ཁོང་དང་ལོ་60ཙམ་མཉམ་དུ་འཚོ་བ་སྐྱེལ་མཁན་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་འཕྲད། 1961ལོར་སློབ་གྲྭ་ཐོན་ཉེའི་མཚམས་སུ་ཁོང་གཉིས་པོས་མེས་རྒྱལ་གྱི་དགོས་མཁོ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ས་ཆར་བསྐྱོད་དེ་ཕ་ཡུལ་རི་ཁུག་ཏུ་སྨན་པ་དང་སྨན་དཀོན་པའི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་བཏང་ནས་མེས་རྒྱལ་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་བྱ་གཞག་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་བཞག་པ་རེད།
     ལས་བགོས་བྱེད་སྐབས་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ལ་དབྱང་ཝན་ཆིན་པེ་ཅིང་སློབ་ཆེན་གྱི་ཞོར་གཏོགས་སྨན་ཁང་དང་པོར་(ད་ལྟའི་པེ་ཅིང་སློབ་ཆེན་སྨན་ཁང)ལས་བགོས་བརྒྱབ་པ་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་པེ་ཅིང་མཛའ་གྲོགས་སྨན་ཁང་དུ་ལས་བགོས་བརྒྱབ་པ་རེད།
     དེ་སྔོན་བཞག་པའི་དམ་བཅའ་སྒྲུབ་ཆེད་1968ལོར་དབྱང་ཝུན་ཆིན་གྱིས་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་ཁྲིད་ནས་ཕ་ཡུལ་ཧུའུ་ནན་ཞིང་ཆེན་ཤིན་ཧོང་ཏུང་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་དུ་ལོག་པ་རེད། དབྱང་ཝུན་ཆིན་བཟའ་ཚོ་གཉིས་པོ་ཧྥུའུ་ལུའོ་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་དུ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་སྐབས་དེ་དུས་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་དུ་སྨན་པ་ཉུང་བ་དང་ལས་ཀ་མང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོ་ཚོས་སྨན་པ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད་སྨན་གཡོག་དང་ཕྱགས་མཁན་བཅས་ཀྱང་བྱེད་དགོས་པས། ནད་ལྟ་བ་དང་། སྨན་སྐོལ་བ། གཤགས་བཅོས་བྱེད་པ། སྨན་བཅོས་ཡོ་བྱད་འཁྲུ་བ་སོགས་ཀྱི་ལས་ཀ་ཚང་མ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། གྲོང་ཚོར་ཡོད་པའི་ཆུ་གློག་གློག་ཁང་ཆུང་ཆུང་དེས་མཚན་མོ་མ་གཏོགས་གློག་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་བཟའ་ཚོ་གཉིས་པོས་རྟག་ཏུ་ཉིན་མོ་ནད་ལྟ་བ་དང་མཚན་མོ་གཤགས་བཅོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མས་ཏུང་རིགས་ཀྱི་སྐད་མི་ཤེས་པར་བརྟེན་དབྱང་ཝུན་ཆིན་གྱིས་སྐད་སྒྱུར་བྱེད་རོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དབྱང་ཝུན་ཆིན་གྱིས་གཤགས་བཅོས་བྱེད་སྐབས་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མས་ལག་གཡོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མས་གཤགས་བཅོས་བྱེད་སྐབས་དབྱང་ཝུན་ཆིན་གྱིས་སྦྲིད་སྨན་རྒྱག་པའི་འགན་ཁུར་གྱི་ཡོད། སྐབས་འགར་གཤགས་བཅོས་ཆེན་པོ་བྱེད་དགོས་སྐབས་བཟའ་ཚོ་གཉིས་པོས་མཉམ་དུ་གཤགས་བཅོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 
     1973ལོར་བཟའ་ཚོ་གཉིས་པོ་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་དུ་ལས་སྒྱུར་བྱས་ཀྱང་སྔར་བཞིན་བྲེལ་བ་ཚ་པོ་ཡོད། 1983ལོར་དབྱང་ཝུན་ཆིན་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གི་ཡོན་ཀྲང་དུ་བསྐོས་པ་དང་། ཁོང་གིས་བློ་ཁོག་ཆེན་པོས་སྨན་ཁང་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པས་སྨན་ཁང་གི་མཚན་སྙན་གང་སར་ཁྱབ་པ་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་བཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་མི་སེར་ཡང་དེ་གར་ནད་ལྟ་བར་ཡོང་གི་ཡོད། 1996ལོར་དབྱང་ཝུན་ཆིན་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་གཉིས་རྒན་ཡོལ་ཞུས་པ་རེད། སྒེར་གྱི་སྨན་ཁང་མང་པོ་ཞིག་གིས་གླ་ཆ་མཐོ་པོ་སྤྲད་ནས་གདན་ཞུ་བྱས་ཀྱང་ཁོང་གིས་ཁས་རྩ་བ་ནས་བླངས་མེད། ད་ཆ་དབྱང་ཝུན་ཆིན་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་བཟའ་ཚོ་གཉིས་ལོ་80ལྷག་ཙམ་དུ་སླེབས་ཀྱང་ཤིན་ཧོང་ཏུང་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་གི་སྒོ་བརྟེན་སྨན་ཁང་དུ་སྔར་བཞིན་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
      དབྱང་ཝུན་ཆིན་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི“སྨན་པ་མཛེས་ཤོས”དང་ཧུའུ་ནན་ལ་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པའི་མི་སྣ་ཆེ་གྲས་10ཡི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་དང་། “ཀྲུང་གོའི་མི་བཟང”བྱ་དགའ་རིམ་པའི་ནང་ཚུད་པ་མ་ཟད་ཁོ་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་ཡང་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་དཔལ་ཁྱིམ་ཚང་དུ་བདམས་ཡོད།